"We need a new example of masculinity, one that honors our wounds and failures, as well as our qualities, power and beauty. This new man is being born out of the ashes of the old, and it is happening in our lifetime. If there is one thing the world needs now, it is that men are standing up to their greatness, to be warriors of the heart and caretakers of the earth. It is our future that is at stake, and the future of our children." - Ton van der Kroon
Vijfentwintig jaar geleden kwam ik door een tip bij het Oost West Centrum in Antwerpen terecht. Op een soort zolderkamer gaf ik mijn eerste mannenworkshop in de Consciencestraat in de joodse wijk van Antwerpen. Luc de Cuyper, de directeur van het centrum, deed mee. Ik herinner me nog goed dat ik een heel programma klaar had, maar dat vrij snel overboord kon gooien. De ene na de andere deelnemer ging in proces, en voordat we het wisten was het weekend voorbij. Een intens en memorabel weekend, want het werd de start van meer dan 25 jaar mannenwerk in België.
BOIS-LE-COMTE
Datzelfde jaar vond Luc een hoeve in de Ardennen, Bois le Comte, dat hij in de afgelopen 2,5 decennia ombouwde tot een schitterend centrum voor dans, natuurlijke voeding, persoonlijke ontwikkeling, meditatie en nog zoveel meer. Stap voor stap transformeerde de oude hoeve in een paradijs met de grootste permacultuurtuinen van Belgie en waarschijnlijk heel Europa. Het resultaat ervan lag iedere maaltijd op onze borden. Waar ik eerst nog wat onwennig was met macro-biotische maaltijden, (en reden we op de terugweg naar Nederland altijd langs de Mac Donalds in Maastricht, om het yin-jang evenwicht te herstellen) door de geweldige koks en superieure vegetarische diners werd ik helemaal fan. Het eten tijdens de workshops staat symbool voor de natuurlijke visie van het OWC; alles is gebaseerd op de natuur en op een evenwichtige balans met de elementen. En wat een feest om daar ons werk aan toe te mogen voegen. De eerste mannenworkshops aldaar deden we in de oude koeienstal, maar al gauw konden we naar de nieuwe tempelzaal, voorheen hooizolder.
PARTNERS
In het begin van de jaren negentig had ik een lezing gegeven in centrum de Kosmos aan de prins Hendrikkade in Amsterdam over het Thema ”De wildeman". De lezing was een debacle, maar het bracht me in contact met Jan Roelofs. Hij luisterde aandachtig, deed mee met een volgend mannenweekend en al gauw werden we partners. Nu al zo'n dertig jaar. Wat een weg legden we af, van mislukking naar succes, en weer terug, zowel in onze persoonlijke levens als in werk. Maar de mannenweekenden waren voor ons beiden de vaste punten in ons leven. Drie keer per jaar; in het voorjaar en najaar "Het Pad van de Man" (later ”Terugkeer van de Koning") en in de zomer "Heart of men", een soort gevorderden cursus voor mannen. (Gevorderd in de zin van "geen programma" maar Open Space. Als er iets is wat moeilijk is voor mannen is het om "het niet te weten" en toch te blijven vertrouwen op het proces.) De autorit van vijf uur naar Orval en terug was onze therapie: we bespraken alles in ons leven, en na vijf uur rijden waren we klaar om de andere mannen te ontvangen en te begeleiden.
ELDERS
De mannengroepen werden in de jaren erna groter en er ontwikkelde zich een vast team. Eerst met Koen Plaisier en Fred Streefkerk als vast assistenten, waarmee we zo'n tien jaar met enorm plezier mee samenwerkten. Iedere workshop was een waar avontuur en een openbaring, zowel voor de deelnemers als voor ons zelf. Toen we zoveel jaar mannenwerk wilden stoppen, ontmoetten Jan en ik een sjamaan uit Canada. Hij vroeg ons wie de "elders" waren in onze wereld. We keken hem wat verbouwereerd aan. "We hebben geen elders in het Westen, of ze zitten in het bejaardentehuis" antwoordden we. Hij dacht even na, en zei toen: "Dan zijn jullie de elders. Je mag het werk niet stoppen maar je moet een volgende generatie initiëren." En zodoende ging ons pad weer verder. We veranderden de naam van de workshop van "Pad van de Man" in "Terugkeer van de Koning" en gingen een nieuwe fase in.
VIJFMANSCHAP
Een nieuw team van assistenten diende zich aan. Twee jongere Belgische mannen, Vicky en Sven, boden aan om live muziek te maken bij de workshops. De keer erop stond de Tempelzaal voor een kwart vol met instrumenten, keyboards, gitaren, Tibetaanse klankschalen, sjamanistische bellen etc. En gedurende het weekend ontstond een waar klankconcert, van stille meditatieve sferen, sjamanistische klankreizen tot muzikale explosies van dans, drums en ritmisch geroffel. Dirk Koops voegde zich eveneens bij het team en vanaf die tijd gingen we als vijfmanschap verder. We begonnen met het opnemen van podcasts en dachten na over Young Heart of Men, om een nieuwe generatie jonge mannen bij het mannenwerk te betrekken. Jan en ik schuiven geleidelijk op naar de fase van Stättler en Waldorf, de twee oude mannen van de Muppetshow die vanaf de tribune commentaar geven en af en toe wat brommen.
25 JAAR
Dit jaar vieren we 25 jaar mannenwerk in Orval. Er zijn opnieuw drie workshops - 2x Terugkeer van de Koning, 1x Heart of Men. Je bent van harte uitgenodigd!
Mocht je geen idee hebben wat mannenwerk inhoudt, dan verwijs ik je graag naar mijn boek "De Terugkeer van de Koning", 27 jaar geleden geschreven, maar actueler en dan ooit. Niet alleen mannen maken een proces van crisis en transformatie door, maar onze hele wereld. Alle onderwerpen die langskomen - van depressie en zelfmoord onder jonge mannen, #MeToo, de dreiging van oorlog en terreur, tot het oude patriarchale dominante denken waarin één waarheid de boventoon voert - alles lijkt intrinsiek verbonden te zijn met de ontwikkeling van mannen.
Dank aan iedereen die in de afgelopen heeft bijgedragen aan dit prachtige werk: Frank, Jan, Luc, Fred, Koen, Dirk, Sven, Vicky, al onze partners, de vrouwen die ons aanmoedigden om toch vooral door te gaan, en zoveel anderen!! Zonder jullie waren we niet zo ver gekomen. Ik kijk uit naar nog vele jaren samenwerking, plezier en ontwikkeling.