Leer de taal van jouw trauma spreken

“Ik ben al 15 jaar in therapie” zei mijn cliënt. “Ik praat met mijn psycholoog over alles wat mij dwars zit. Via hem heb ik meer inzichten gekregen, maar ik voel dat er dieper iets anders zit. Iets waar ik met praten niet bij kan komen”. 

Ze had over Adult Attachment Therapy gehoord en dit leek haar wel wat. Zoals bij elke cliënt, verzocht ik haar eerst haar levensverhaal te schrijven en ze maakte een afspraak. Wat onwennig kwam ze de eerste keer bij mij. We bespraken haar verhaal en ik besloot om met haar Adult Attachment Therapy te gaan doen. 
Na 16 sessies eens per 2 weken, zat er een andere vrouw tegenover mij, zelfverzekerder, met meer veerkracht en rustiger. Ze gaf aan bereikt te hebben wat ze zoveel jaren gezocht had: rust in zichzelf en een groter gevoel van eigenwaarde. 

Herken je dit gevoel dat je met praten alleen niet ver genoeg komt, dat je met al de inzichten die je krijgt er niet in slaagt om iets blijvends te veranderen in je leven?

Je kan jezelf dan de vraag stellen hoe het komt dat dit praten alleen niet werkt.

Een mogelijke oorzaak is gelegen in de opbouw van je hersenen. 
Onze hersenen zijn opgebouwd uit drie lagen:
    • Het reptielenbrein: het helpt ons bij de essentiële functies om te overleven, zoals de ademhaling, bloedsomloop en spijsvertering.
    • Het gevoelsbrein: hier worden onze gevoelens verwerken. Hierbij spelen emotionele reacties die met overleven te maken hebben een rol. Hier wordt ook bepaald of iets gevaarlijk is of niet.
    • Het denkbrein: deze laag is uniek voor de hogere zoogdiersoorten en met name bij de mens. Via dit deel van de hersenen hebben we de mogelijkheid ons iets bewust te worden via taal, abstracte gegevens, het plannen en de perceptie.

Het denkbrein vormt zich op latere leeftijd, terwijl de eerste twee lagen al voor de geboorte aanwezig zijn. 

En hier zit het probleem. Onveiligheid zoals bijvoorbeeld bij een onveilige hechting en allerlei vroegkinderlijke emotionele trauma’s worden opgeslagen in het gevoelsbrein, het denkbrein is dan nog niet gevormd. 

In ons voorbeeld heeft mijn client, laten we haar Bea noemen, het gevoel van onveiligheid opgeslagen in haar gevoelsbrein. Het brein waar je met taal niet bij kan komen. 
Dit is iets wat veel voorkomt.

Ongeveer 40-45% van alle Belgen blijkt een vorm van onveilige hechting te hebben en heeft deze ervaring opgeslagen in hun gevoelsbrein (zonder woorden). 

De oorzaak van een onveilige hechting kan soms groots en duidelijk zijn, zoals bij ernstige verwaarlozing of mishandeling. Veel vaker komt het echter voor dat ouders met alle liefde hun kinderen hebben opgevoed en dat externe factoren de bron van een onveilige hechting zijn. Te denken valt dan aan ziekenhuisopnames, scheidingen, het krijgen van een broertje of zusje terwijl je zelf nog zeer jong bent, het opgevoed worden door iemand anders etc.
Hoe kan een buitenstaander nu zien of mijn hechting mogelijk onveilig is en die nog een rol speelt op volwassen leeftijd?
Voordat cliënten bij me komen, nodig ik ze uit hun levensverhaal te schrijven. Ik krijg zo een beeld van het leven van die cliënt. Vaak loopt er een rode draad vanaf de geboorte tot het hier en nu. 

Kijken we naar het levensverhaal van Bea (afbeelding rechts), dan zien we dat ze als baby rond haar zevende maand een tekort heeft ervaren. Haar moeder, haar primaire hechtingsfiguur was er onvoldoende voor haar. Hierop heeft ze een overtuiging geplakt van: “Ik ben niet oké, de ander is wel oké”. Dit heeft ze als waarheid meegenomen naar de school, waar ze gepest werd. Toen ze 24 was, leerde ze een autoritaire en dominante man kennen. Een man die onbewust haar overtuiging beaamde. Een partner die net zo onveilig gehecht is als zij, maar als overlevingsvorm onbewust gekozen heeft voor: “Ik ben oké, de ander is niet oké”. Je begrijpt, dat deze twee mensen in hun overtuigingen naadloos op elkaar aansloten. Bea zocht toenadering en wilde close zijn, haar man wilde afstand en met rust gelaten worden. Bea had verlatingsangst en haar man had bindingsangst. Na zeven jaar botste het en gingen ze uit elkaar. Bea heeft hulp gezocht bij een psycholoog.  

De rode lijn is dus de reactie op een onveilige hechting die werd opgeslagen in het gevoelsbrein.  Ze was 7 maanden toen die ervaring er voor het eerst was. Haar hersenen die nog in de groei waren, hebben dit opgeslagen, echter zonder woorden. Toen ze acht was zijn er woorden aan dit gevoel toegevoegd. Op school versterkte haar “Ik ben niet oké”- overtuiging door zich ondergeschikt op te stellen, waardoor ze het mikpunt werd van pesters. Ook haar partnerkeuze is hierop gebaseerd.

Toen ze ging praten met de psycholoog kon ze veel spreken over haar man en haar schooltijd (groen). De bron van haar problemen (rood) lag daar echter niet.

Ze voelde dat er meer was, maar kon er met woorden niet bij. 

Het helen van de wonden die ontstaan zijn in die tijd dat we nog geen gesproken taal hadden, de preverbale tijd, wordt dus erg moeilijk met de gesproken taal. We kunnen dit alleen doen door die taal te gebruiken die het kind toen had. De taal van voelen en ervaren, iets wat met Adult Attachment Therapy gedaan wordt.

Door te werken met afstand en nabijheid ga je voelen wat dit met je doet en hoe je lijf reageert. Je kan geraakt worden in dezelfde pijn die je als kind hebt gekend. Je ervaart wat je tekort bent gekomen en krijgt de kans om er woorden aan te geven en de ervaring te veranderen. Je leert dat je zelf in staat bent om dit tekort aan te vullen. Wat je als kind bent tekortgekomen, geven we je nu als volwassene.

Samen spreken we de taal van jouw trauma. 

Bea ging ervaren wat er in haar lijf gebeurde en wat ze toen nodig had. Ze leerde zichzelf te geven wat haar moeder haar niet kon geven om uiteindelijk bij een diepe rust in haarzelf uit te komen. In haar hersenen werd een nieuwe ervaring gecreëerd. Een ervaring die diepgaand kan doorwerken in het heden en de toekomst. 

Ben je niet helemaal tevreden met hoe je leven nu loopt en heb je ook het gevoel dat er "iets is waar je met praten niet bij kan komen"? Wil je ervaren wat Adult Attachment Therapy voor jou kan betekenen? Oost West Centrum organiseert cursussen Adult Attachment Therapy waar je aan den lijve kan ervaren wat deze therapie voor jou kan betekenen. 

Meer lezen over Adult Attachment Therapy en individuele coaching? www.adultattachmenttherapy.be