Fermenteren is helemaal terug. Met een glazen pot, verse groenten en wat zout maak je makkelijk je eigen vitaliserende voeding. Carine Vanhalst, lesgeefster (nu met pensioen) bij Oost West Centrum, heeft kennis van zaken.
Carines interesse in de relatie tussen voeding en gezondheid ontstond meer dan veertig jaar geleden. Ze studeerde jarenlang bij gerenommeerde macrobiotische koks over de hele wereld, waaronder ook in Japan, en gaf zelf talrijke lessen in centra over heel Vlaanderen. Naast lesgeven heeft ze samen met haar man 21 jaar een natuurwinkel uitgebaat en schreef ze artikels voor het Netelblad, een macrobiotisch geïnspireerd tijdschrift. Carine heeft ook meegewerkt aan de opbouw van het Oost West Centrum, waar ze heel veel jaren les gegegeven heeft.
Fermenteren maakt gelukkig
We staan er misschien niet echt bij stil, maar we eten en drinken eigenlijk best al wat gefermenteerde producten. Denk maar aan kaas, yoghurt, zuurdesem brood, wijn, bier, augurken, … Vandaag de dag krijgen producten zoals kombucha, kefir en kimchi extra veel aandacht om hun vermeende gezondheidsvoordelen.
Carine Vanhalst: “Het eten van gefermenteerde voeding is een gewoonte geworden waar we eigenlijk niet meer bij stil staan. Gefermenteerde voeding is voor ons enorm belangrijk.” In haar eigen keuken gebruikt ze veel smaakmakers die natuurlijk gefermenteerd zijn, zoals ume boshi, rijstazijn, miso, natto, … In elke maaltijd zit wel iets gefermenteerd. “De melkzuurfermentatie vind ik zelf het interessantst. Dit is een fermentatie op basis van zout, water en eventueel kruiden, waarvoor je weinig nodig hebt. Onze groenteresten maken we zelf op die manier in. Zo hoeven we niets weg te gooien.”
Gezond en lekker
Fermentatie zorgt ervoor dat zwaar verteerbare voeding, licht verteerbaar wordt. Voor mensen die een zwakkere vertering hebben (kleine kinderen, oudere mensen) is gefermenteerde voeding een snelle en gemakkelijke oplossing om de vertering beter te laten verlopen.
Ook wanneer je niet iedere dag de mogelijkheid hebt om uitgebreid te koken is gefermenteerde voeding een oplossing om gezond te eten. Ze is namelijk rijk aan goede probiotica, wat zorgt voor gezonde darmflora. En gezonde darmen zijn dan weer essentieel voor een goede algemene gezondheid: ze zijn de basis van ons immuunsysteem.
'Fermentatie zorgt voor gezonde darmen. Dat is enorm belangrijk, want meer dan 90% van ons gelukshormoon serotonine wordt aangemaakt in de darmen'
Tijdens het fermentatieproces komen er een hele resem vitamines (B2, B11, K, C, A) bij waar je anders moeilijk aangeraakt. Door fermentatie is de concentratie van deze vitamines veel hoger dan wanneer je de groenten rauw eet. De enzymen en lactobaccillen in gefermenteerde voeding helpen je organen jong te houden, omdat ze zelf minder enzymen moeten gebruiken, en dus minder hard moeten werken, om voeding af te breken.
Dat gefermenteerde kool (zuurkool) vitamine C levert, weten we door het verhaal van de zeelieden die lange tijd op zee zaten en daar last kregen van scheurbuik door een tekort aan vitamine C. Zuurkool was toen een wondermiddel dat hen genas. Gefermenteerde voeding bevat dus vitamine C, en ook een verhoogd gehalte aan vitamine B12. De plantaardige vorm van vitamine B12 kan echter niet door het menselijk lichaam worden gebruikt, aangezien het vitamine B12-analogen gaat. Analogen lijken op vitamine B12, maar zijn geen actieve vorm van de vitamine. Gefermenteerde groenten dragen dan ook niet bij aan een extra portie vitamine B12 (bron: Velt.nu).
Inzetbaar voor natuurbeheer
Fermentatie is daarnaast ecologisch verantwoord: je verspilt geen voedsel en verbruikt doorgaans geen energie, omdat de fermentatie automatisch gebeurt door bewaring op een koele plaats zoals de kelder. Een ander ecologisch voordeel van zelf fermenteren is minder transport en meer herbruikbare verpakkingen.
Carine: “Buiten in het huishouden wordt fermentatie ook ingezet in de natuur. Zo bestaat er een geconcentreerd gefermenteerd sap op basis van groenafval, EM of Effectieve Micro-organismen, dat bodems gezonder maakt of hinderlijke bacteriën tegenwerkt in bijvoorbeeld een stal of een kippenhok.”
“De stofwisselingsproducten die bij een fermentatie ontstaan zijn alom bekend als antioxidanten, vitaminen en enzymen. Deze hebben een gunstige invloed op de natuurlijke weerstand van bodem, plant, mens en dier. EM verbetert de bodemkwaliteit, bodemvruchtbaarheid, groei en kwaliteit van gewassen aanzienlijk.”
'Gefermenteerde voeding is een snelle, goedkope manier om je lichaam energie te geven'
“De toepassingsmogelijkheden zijn nagenoeg eindeloos. Zo wordt EM ook gebruikt in de vorm van modderballen die in water microbiologie gezond maken zodat het water zich vervolgens gaat zuiveren.”