Eindelijk, hij is daar! De voedselbos verdiepingscursus.
Goed nieuws, het aantal voedselbosprojecten zit duidelijk in de lift. Het woord hype is niet eens fel overdreven. Voedselbossen hebben dan ook enorm veel potentieel om één van de landbouwvormen van de toekomst te worden. Biodiversiteit herstellen en bevorderen, zalig vers en smakelijk eten produceren en de bodem opbouwen in plaats van uitputten. Onze gekende grootschalige landbouwmodellen schieten hierin schromelijk tekort op alle vlak. Logisch eigenlijk en hoopgevend dat steeds meer mensen een lapje grond teruggeven aan de natuur en er een voedselbos aanplanten.
Maar dat een voedselbos niet alles kan oplossen en er best ook wel wat hindernissen op de weg naar een zelfregulerend systeem van overvloedige oogst verscholen liggen, heb je misschien ook al wel ontdekt?
Ja? Dan ben jij wellicht wie we met deze opleiding willen bereiken.
VOOR WIE?
- Voedselboseigenaars, ontwerpers, bezielers met regelmatige praktijkervaring
- Mensen die een voedselbos beheren voor een vzw, gemeente, ocmw, instelling
- Samentuinders in een voedselbos
- …
VOOR WIE NIET?
Mensen die nog nooit gehoord hebben van het concept voedselbos, geen enkele notie hebben van permacultuur of totaal geen ervaring in het buitenleven en buitenwerk. We willen jullie enthousiasme niet ontnemen, maar dan is een permacultuuropleiding, een kennismaking met het concept Voedselbos of een permacultuurbelevingsweek een betere keuze voor jou op dit moment. Kijk eens in onze kalender of er iets voor jou tussen zit.
DOELGROEP
We willen mikken op een groep met wel degelijk enige voorkennis op vlak van permacultuur en voedselbossen. Een PDC, opleiding Voedselbosontwerp, regelmatig meedraaien als vrijwilliger in de praktijk, dichtbij betrokken zijn bij agroforestry en natuurinclusieve landbouw of natuurbeheer, dit zijn mogelijke indicaties van de aanwezige voorkennis die we zoeken. Laat je hierdoor niet afschrikken, met een mailtje naar ons zoeken we samen uit of deze cursus iets voor jou is.
Je hebt notie van wat een voedselbos is en hoe het werkt. Je hebt een ontwerp gemaakt en in het ideale geval steken de meeste bomen al een jaar of twee in de grond. Goed bezig dus! Toch kom je in je samenwerking met de natuur heel wat vragen tegen. Hoe gaan we om met de droogte? Wat met begrazing? Hoe maak ik zelf mijn plantgoed? Hoe kan ik mijn bodem zo snel mogelijk verbeteren? Wat doe ik met de oogst? Deze cursus is er om daarin ondersteuning te bieden en jou bijkomende handvaten te geven om je eigen praktijk verder te ontwikkelen.
Door een soort voorkennis te veronderstellen kunnen we ons ook echt verdiepen. Helemaal mooi zou zijn als hieruit een ondersteunend en verbindend netwerk van Voedselbossers kan ontstaan.
WAT EN HOE: PRAKTISCHE INFORMATIE
We voorzien 10 zaterdagen gespreid over het hele jaar waarbij verschillende thema’s op een praktische manier aan bod komen. We delen daarbij onze eigen expertise en leren als groep van elkaar. Soms komen ook experts in hun vakgebied ons hun ervaringen delen.
Een lesdag loopt van 10u-17u30 en de tuinpoorten gaan open vanaf 9.30u voor een koffie, thee en aankomst zodat we om 10u stipt met het lesgedeelte kunnen beginnen.
LESINHOUD VOEDSELBOS VERDIEPINGSCURSUS 2021
27 maart 2021 Bodemzorg en mulch Het allerbelangrijkste voor een gezond voedselbos. Hoe krijg je een gezonde bosbodem en hou je de grassen in bedwang tot het bos het overneemt? Welke soorten mulch kan je gebruiken in welke situatie? Types voedselbossen volgens kernfunctie Afhankelijk van de kernfunctie ga je jouw voedselbos helemaal anders ontwerpen en beheren. Is het vooral een productietype? Primeert biodiversiteitsherstel? Is het recreationeel of zelfs therapeutisch? Vertreksituatie akker-bos-weiland. Een verschillende uitgangssituatie vraagt ook een andere aanpak. Van akker naar bos of bosomvormingsbeheer? Elke situatie heeft voor- en nadelen. Voorjaarsvoedsel In de prille lente staat ons voedselbos al barstensvol eetbaar en gezond lekkers. We kijken rond, leren kennen en proeven à volonté.
10 april 2021 Soortenkeuze voorjaar bomen en struiken Welke bomen en struiken hebben in het voorjaar vanalles te bieden? Sappen, blaadjes, bloesem,… We kijken, proeven, leren, ruiken en genieten. Enten Sommige rassen zijn zo uitzonderlijk lekker en interessant dat je er gewoon meer van wil. Enten kan een heel interessante techniek zijn om lekkere ontdekkingen ook in jouw voedselbos binnen te halen en te vermeerderen. Bollen en knollen In de goed ontwikkelde bosbodem doen bollen en knollen het heel goed. Welke soorten het in onze regio allemaal goed doen is verbazingwekkend te noemen en dankzij de zachte winters komen er steeds meer bij. Ontwerpbegeleiding Randen, mulchproductie, soortenkeuze, … allemaal zaken waarmee we nu gerichter ons ontwerp kunnen gaan bekijken en verfijnen. Jouw voedselbos 2.0 zeg maar.
1 mei 2021 Landschapslezen De natuur om ons heen geeft voortdurend signalen en aanwijzingen wat er op die plaats mogelijk is. Vochtigheidsgraad, microklimaten, indicatorplanten, aanwezigheid van (plaag)dieren,… Vaak ook hints over eeuwenoud historisch gebruik. Dat landschap laat zich lezen als een boek voor wie de taal kent. Kruidlaag soortenkeuze In de kruidlaag van een voedselbos is er volop ruimte om een mooi gevarieerde en ontwikkelde kruidlaag te telen. Makkelijke vaste planten die eetbaar zijn, een meerwaarde hebben voor de biodiversiteit en vaak nog meerdere functies vervullen, maken van jouw voedselbos een echte oase. Kartering en tekenen Een mooi plan kan heel belangrijk zijn in de ontwikkeling van een voedselbos. Welke technieken zijn er allemaal om goed te karteren en jou te ondersteunen?
22 mei 2021 Klimplanten soortenkeuze en technieken Meerdere lagen geven meer opbrengst, meer oppervlakte, meer diversiteit,… Welke klimplanten kan je allemaal telen in jouw eetbare jungle? Ken jij al akebia, schisandra, kiwi’s, kiwibes ? Werktuigen en onderhoudszorg Welke gereedschappen zijn onmisbaar voor een goed voedselbeheer? Uiteraard zoeken we naar een evenwicht tussen low tech en efficiëntie. Haal je zeis maar van de haak! Ontwerpbegeleiding
26 juni 2021 Focus op de kleinfruitlaag De zonnige bosrand is zowat de ideale groeiplaats voor kleinfruit. In ons klimaat kunnen we een haast onuitputtelijke variatie aan bessen in alle vormen en kleuren zonder veel moeite gaan telen. Keuzestress? Deze sessie helpt je kiezen. Integratie van dieren Dieren horen in een voedselbos, of niet? Daarover zijn de meningen verdeeld. Hoe kunnen we ze inschakelen om de productiviteit van ons systeem te verhogen zonder biodiversiteit te verliezen? Welke dieren passen erin en op welke manier? Over eenden, varkens, en graasbeheer. Biodiversiteitsbeheer Hoeveel ruimte kunnen we laten voor wilde natuur en toch productief blijven? Welke maatregelen helpen ons ecosysteem op weg? Is het werkelijk een inclusief verhaal? Voedselbos in bredere landbouwcontext Kunnen voedselbossen de wereld redden en voeden? Wat met schaalgrootte? Waar situeert het voedselbos zich in het landbouwlandschap? Hype of realiteit?
28 augustus 2021 Droogte in een jong voedselbos Jonge boompjes hebben het de laatste jaren erg lastig met langdurige droogte in het voorjaar. Hoe krijgen we onze aanplant de moeilijkste jaren door? Zomerstekken Voor veel klimplanten en sommige bomen en struiken is dit de ideale manier om aan meer plantgoed te geraken. Niet eens zo moeilijk en heerlijk om te doen, welke soorten kan je wanneer stekken en hoe verhoog je het slaagpercentage? Ontwerpbegeleiding.
25 september 2021 Focus op grootfruit De boomlaag kan je barstensvol lekkers planten. Appels, peren, pruimen, kersen, nashiperen, vijgen, abrikozen, kaki, pawpaw, persimoen,… en de lijst gaat nog heel lang verder. Proeven, kijken en advies bij de soortenkeuze. Soortenkeuze en kwekerijen Waar raak je aan plantgoed en hoe maak je een gefundeerde keuze van soorten? Of hoe we je helpen om door de bomen het voedselbos te zien. Lang leve de oogst - verwerking Vers van de boom recht in jouw mond is de beste manier om de oogst te verwerken, maar al snel is er gewoon overvloed. Welke technieken zijn er om het beste van jouw oogst te maken, die zo lang mogelijk te bewaren en ervan te genieten?
09 oktober 2021 Hoe maak je zelf je eigen plantenkwekerij? De kostprijs van plantgoed kan in sommige gevallen stevig oplopen, en voor veel soorten is het echt niet moeilijk om plantgoed te vermeerderen. Zaaien, scheuren, stekken, afleggen, enten,… Klaar voor je eigen voedselboskwekerij? Onderhoudsplan en implementatie Stap voor stap. Een ecosysteem als het voedselbos zet je niet in één keer neer. Welke stappen zet je wanneer en gouden tips die het werk enorm beperken. Ontwerpbegeleiding.
23 oktober 2021 Groenhoutbewerking Naast lekker eten kan een voedselbos ook heel veel hout opbrengen. Met de vergeten groenhouttechnieken kunnen daar ter plekke prachtige producten met meerwaarde worden gemaakt. Are you nuts? Granen in een voedselbossysteem, het is een moeilijk huwelijk. Noten kan je vergelijken met granen in voedingswaarde. Welke soorten noten kan je telen in ons klimaat? Koop alvast een goede notenkraker! Wetgeving, partnerschappen en subsidies Is het landbouw, is het natuurbeheer? Voor de wetgeving zijn voedselbossen nog een heel recent fenomeen. Gelukkig is de naambekendheid enorm snel aan het toenemen. En daarmee ook de subsidiemogelijkheden en ondersteuning.
6 november 2021 Zwammen Shiitake, oesterzwammen, populierenleemhoed, judasoor, bietenputzwam,… zijn maar enkele van de smakelijke soorten die je in jouw voedselbos kan kweken. Naast cruciaal werk voor de bodem, leveren ze ook een heel smakelijk en verkoopbaar product. Afzetkanalen en netwerken Hoe kan je jouw opbrengst vermarkten? Wat bestaat er al, waar zit het gemis en waar liggen de kansen? Ontwerpbegeleiding.